واریکوسل: علائم و نقش آن در مشکلات ناباروری
بیماری واریکوسل (varicocele) باعث بزرگ شدن رگ‌های درون کیسه بیضه میشود. واریکوسل مشابه بیماری ورید واریسی (varicose vein) که در پا رخ می‌دهد، میباشد. واریکوسل یکی از معمول‌ترین دلایل کاهش اسپرم و کاهش کیفیت اسپرم که می‌تواند باعث نازایی و ناباروری مردان شود، با اینحال همه انواع آن برروی تولید اسپرم تاثیری ندارند. در ضمن در بعضی از اشکال این بیماری می‌تواند باعث کوچک شدن بیضه ها نیز شود.
اکثر انواع واریکوسل در گذر زمان رشد می کنند، خوشبختانه بیشتری انواع واریکوسل را می توان مشخص نموده و خیلی از آنها نیاز به درمان خاصی ندارند، البته زمانیکه این بیماری باعث ناراحتی شما شود، معمولا نیاز به جراحی برای درمان و بهبود آن وجود دارد. در این مقاله بطور کامل به بررسی بیماری واریکوسل و ارائه یک تعریف جامع، علائم و درمان بیماری پرداخته‌ایم.
علایم واریکوسل
اغلب نشانه و علامتی ندارد اما اگر علامتی ظاهر شود، این علایم می‌توانند شامل:
*رگ‌های بزرگ شده و پیچ خورده در کیسه بیضه.
*ورم‌ها و برآمدگی های درون کیسه بیضه که البته دردناک نیستند.
*درد در ناحیه کیسه بیضه کا ممکن است با نشستن، پا شدن و سایر کشش های فیزیکی افزایش یافته، در روز شدیدتر شود و زمانیکه به پشت دراز می‌کشید بهتر شود.
دلایل واریکوسل
واریکوسل زمانی رخ می دهد که دریچه‌های درون رگ‌های در امتداد طناب اسپرمی، جلوی جریان خون را گرفته و کارایی آن را مختل می کنند. این مشکل باعث برگشتن خون به بالا و در نتیجه ورم و پهن شدن رگ ها می شود .
واریکوسل عموما به آرامی پیشرفت کرده، اغلب در سنین بلوغ شکل می گیرد، در مردان 15 تا 51 معمول‌تر است و عموما در سمت چپ کیسه بیضه دیده می شود. هرچند که عواملی که می توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند، پیدا نشده اما نتایج بعضی از تحقیقات نشان می دهند که چاقی ممکن است خطر ابتلای شما به بیماری واریکوسل را افزایش دهد .
نکته بالینی: ظهور ناگهانی این بیماری در مردان مسن ممکن است ناشی از تومور کلیه باشد و نیاز به بررسی دقیق دارد.
عوارض واریکوسل
واریکوسل می تواند باعث کوچک شدن بیضه تحت تاثیر شده، همچنین می تواند باعث نازایی و ناباروری در مردان شود. علت اینکه این بیماری باعث ناباروری مردان شده معلوم نیست، اما می توان آنرا بدلیل افزایش دمای ناحیه و در نتیجه تاثیر بر شکل گیری و تحرک اسپرم شود.
تشخیص ابتلا به بیماری واریکوسل
پزشک شما ناحیه کشاله ران از جمله کیسه بیضه و بیضه ها را برای تشخیص ابتلای شما به این بیماری بررسی می نماید. از آنجاییکه ممکن است واریکوسل با بررسی نواحی خود را نشان ندهد، برای تشخیص آن از سونوگرافی اسکروتوم استفاده کند.
انواع بیماری واریکوسل
- گرید1: وریدها هنگام زور زدن قابل لمس می‌باشند.
- گرید2: وریدها در حالت ایستاده قابل لمس می‌باشند.
- گرید3: وریدها در حالت ایستاده قابل مشاهده‌اند.
- واریکوسل ساب کلینیکال: که با معاینه قابل لمس نیستند ولی با سونوگرافی تشخیص داده میشود.
درمان کردن و یا درمان نکردن واریکوسل
واریکوسل یک بیماری خوش خیم است اما درمان دارویی ندارد و تنها روش درمان آن جراحی است. تصمیم گیری برای عمل بستگی به فاکتورهای گوناگونی مانند: شدت واریکوسل و سن بیمار و وضعیت باروری (تاهل و داشتن یا نداشتن فرزند) دارد.
در مواردی که بیمار واریکوسل گرید دو یا سه داشته باشد و با ناباروری مراجعه نموده باشد نیاز به عمل جراحی واریکوسلکتومی دارد. اگر واریکوسل با اختلال در آزمایش منی همراه باشد، باز هم نیاز به عمل دارد.
در برخی رفرنس‌ها اگر مرد جوانی با واریکوسل قابل مشاهده یا قابل لمس (درجه سه یا دو) مراجعه نماید و فعلا قصد بچه‌دار شدن هم نداشته باشد برای پیشگیری از اثرات نامطلوب آن بر باروری توصیه به عمل میشود. درمورد جراحی واریکوسل های بسیار خفیف یا ساب کلینیکال اختلاف نظر وجود دارد.
درمان واریکوسل
همان طور که گفته شد این بیماری درمان دارویی ندارد و تنها روش درمان آن جراحی است. جراحی واریکوسل یا به اصطلاح پزشکی واریکوسلکتومی بستن وریدهای بیضه مبتلا می باشد که پس از انسداد این وریدها به تدریج بدلیل عدم حرکت خون، وریدهای مسدود شده کوچک شده و از بین می‌رود. این اقدام از طریق برش کوچکی بر روی پوست شکم به طول 4 – 5 سانتیمتر قابل انجام است.
روشهای جراحی:
روش استاندارد طلایی جراحی واریکوسل روش اینگوینال میکروسکوپیک میباشد که با برش کوچک پایین شکم نزدیک خارج ریشه آلت و بالای بیضه و با کمک میکروسکوپ انجام میشود. مزیت این روش حفظ شریان (سرخرگ) و عروق لنفاوی و عصب میباشد و میزان عود نیز کمتر است.
روش جراحی اینگوینال که تقریبا مانند روش اول است اما بدون میکروسکوپ انجام میشود و بنابراین عوارض آن بیشتر است.
روش آمبولیزاسیون از راه پوست که از راه وریدهای کنار ران به صورت موضعی لخته خون خود بیمار یا کویل یا مواد سنتتیک و مصنوعی دیگر به داخل وریدها فرستاده می‌شوند. این روش نیاز به متخصص رادیولوژی ماهر در این زمینه و تجهیزات پیشرفته دارد.
