طبفه بندی بندپایان شامل:
1 . سخت پوستان (خرچنگها) یا Crustacea
2. حشرات یا Hexapoda ( Insecta )
3. هزارپایان یا Myriapoda ( Diplopoda )
4. صدپایان یا Chilopoda
5. عنکبوتیان یا Arachnida
نحوه آسیب بندپایان به انسان
بندپایان از طریق روش های مختلفی می توانند برای سلامت انسانها اسیبزایی کنند. در ادامه به این روش های میپردازیم.
1) آسیبزایی در اثر تماس مستقیم
مایت ها یا هیره ها موجوداتی میکروسکوپی هستند که به راسته کنهها تعلق دارند و در فضای داخلی اماکنی که از رطوبت بالایی برخوردارند، زندگی میکنند. مایتها برای سلامتی انسان مضر هستند و اغلب تماس با انها باعث واکنش های آلرژیک مثل آسم میشود. مدفوع و ترشحات بدن سوسریها هم موجب بروز آلرژی میگردد.
2) نیش زدن یا گزش
عنکبوت های سمی انسان را با کلیسر ها که ضمائم دهانی خود که مجهز به زهر است گاز میگیرند. کژدم ها که جانوران خطرناکی میباشند با کمک نیش خود که در انتهای دم میباشد از خود دفاع کرده و ممکن است سبب مرگ گردند.
3) به عنوان عامل بیماری (پاتوژن)
بعضی اوقات خود بندپا در انسان ایجاد بیماری می کند و در اثر تماس به طور مستقیم عامل بیماری از یک انسان به انسان دیگر منتقل می شود. بیماری گال یا جرب در اثر تماس انسان با فرد آلوده یا با وسایل او مانند لباس و تختخواب، به بیماری آلوده می شود. لاروهای بعضی از مگس ها در اثر فعالیت و خوردن گوشت انسان و دام او را بیمار می کنند.
4) به عنوان ناقل بیماری
بندپایانی مانند کک ها، شپش ها و پشه ها با تغذیه از خون انسان گاهی بیماریهایی را به انسان منتقل می کنند. حشرات ناقل قادر هستند انسان را نیش بزنند و همراه نیش زدن عوامل مختلف ویروسی و باکتریایی را وارد بدن کنند.
نحوه انتقال بیماری ها توسط بندپایان
الف) انتقال مکانیکی یا ساده (Mechanical transmission)
در انتقال ساده یا مکانیکی عامل بیماری بدون هیچ گونه تغییری توسط بندپا به انسان منتقل می شود. مگسها و سوسریها در انتقال عامل بیماری اسهال معمولی، خونی و حصبه و تراخم به انسان نقش دارند.
ب) انتقال بیولوژیکی (Bioligical transmission)
در انتقال بیولوژیکی عامل بیماری ابتدا وارد بدن حشره شده و یک سری تغییرات در آن ایجاد می شود که عامل بیماری را به فرم بیماری زا تبدیل کند و بعد وقتی بندپا روی بدن انسان سالم برای خونخواری نیش می زند او را بیمار میکند.
+ انتقال پس از تکثیر عامل بیماری در بدن ناقل(Propogative transmission): تیفوس: که توسط مدفوع شپش منتقل میشود وطاعون که توسط گزش کک منقل می شود
+ انتقال پس از تکامل عامل بیماری در بدن ناقل (Cyclodevelopmental transmission): کوری رودخانه
+ انتقال پس از تکثیر و تکامل عامل بیماری در بدن ناقل(Cyclopropagative transmission): مالاریا
+ انتقال از طریق تخم یا عمودی یا ترانس اواریال(Transovarial transmission): هر گاه ناقلی در هر مرحله از زندگی با عامل بیماری زا آلوده شده و بتواند آلودگی را به نسل بعدی خود از طریق جنین تخم منتقل کند بطوری که نوزاد این بندپا بصورت مادرزادی آلوده بوده، قادر به انتقال بیماری باشد و این توانایی را تا پایان مرگ حفظ نماید.
+ انتقال مرحله ای یا افقی یا ترانس تادیال(Transstadial transmission): هر گاه ناقلی مانند کنه ها در نوزادی یا اوایل زندگی خود با عامل بیماریزا آلوده شده و بتواند حتی پس از پوست اندازی متعدد این توانایی را تا مرگ حفظ نماید.